5 november 2025

Impressie: gebiedsconferentie Waal in Perspectief

Op 30 oktober kwamen vertegenwoordigers van provincies, waterschappen, riviergemeenten, maatschappelijke organisaties en het Rijk in Fort Lent samen tijdens de Gebiedsconferentie Waal in Perspectief. Een waardevolle dag waarop landelijke en regionale perspectieven samenkwamen en we als regio belangrijke stappen hebben gezet richting een toekomstbestendig Rijngebied in 2100 en verder.

De opbrengst van deze middag landt in het Regionaal Perspectief Rijngebied: onze regionale lange termijn koers en agendering voor de landelijke gesprekstafels.

Opgaven vragen ruimte

We namen de aanwezigen eerst mee in de stand van denken van het Regionaal Perspectief Rijngebied en de landelijke beleidskeuzes van Ruimte voor de Rivier 2.0 (RvdR2.0) over afvoer, ruimte en bodemligging. Duidelijk is dat de landelijke, regionale en lokale opgaven ruimte vragen en dat keuzes nodig zijn. Binnen RvdR2.0 is medio 2026 besluitvorming gepland over de beleidskeuzes, waaronder de binnendijkse ruimtelijke reserveringen langs de Waal en de aanpak voor het stabiliseren van de rivierbodem. Vanuit Deltaprogramma Rijn leveren we daarvoor onze regionale inbreng via het Regionaal Perspectief Rijngebied.

RvdR2.0 informeert betrokkenen hierover later nog, maar op de gebiedsconferentie werd alvast een eerste beeld van de reserveringen gedeeld voor het Waalgebied. Vanuit de gemeenten kwam de oproep aan het ministerie om duidelijkheid en richting te bieden ten aanzien van deze reserveringen: wat mag er nog wél en tot wanneer kan wat waar? Tegelijkertijd was er breed begrip voor de noodzaak van maatregelen en de keuzes die op ons afkomen.

Maak écht samenwerken mogelijk

Het plenaire gesprek maakte duidelijk dat er veel bereidheid is om samen te werken. Maar, die samenwerking moet ook mogelijk worden gemaakt. Regionale en lokale overheden willen niet alleen meedenken, maar vragen omgekeerd ook aan het Rijk om met hén mee te denken. Zo komen we samen tot heldere en uitvoerbare keuzes voor een toekomstbestendig Waalgebied.

Vanuit systeemblik kijken naar kansen

De afgelopen maanden hebben we in onder andere werksessies opgehaald welke aan de rivier gerelateerde regionale en lokalen opgaven er spelen in het Waalgebied. Samen met de landelijke opgaven levert dat voor het eerst een totaalbeeld op – volgens de kennis van nu – waarover we met elkaar in gesprek konden gaan: hoe komt dit alles samen? Waar ontstaan schuurpunten en waar zien we juist kansen om opgaven slim te combineren. Deelnemers benoemden vooral de zoektocht naar balans tussen waterveiligheid, ecologisch herstel, ruimtelijke ontwikkelingen zoals woningbouw en bedrijventerreinen en de grenzen van Natura 2000 en andere natuurwetgeving.

Wat duidelijk werd: alleen met een systeemblik - waarin water, ecologie en bijvoorbeeld maatschappelijke ontwikkeling als één geheel wordt gezien - kunnen we echt stappen zetten. We moeten durven belangen integraal af te wegen. En, zoals één van de deelnemers zei: “Vlieg je het echt op systeemniveau aan, dan bied je kansen, maar dat vraagt ook om scherpe keuzes.”

Wat hebben we nodig?

Het gesprek ging vervolgens over wat er nodig is om succesvol samen te werken en gezamenlijke besluiten te nemen. De deelnemers waren het erover eens: in elk geval duidelijk regionaal eigenaarschap en brede en tijdige betrokkenheid van gemeenten, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Ook duidelijk maken wat ‘onzekerheden’ zijn, is nodig.

Daarnaast riepen deelnemers op tot meervoudig ruimtegebruik en toepassing van nature-based solutions. Wat we níet moeten doen, kwam ook op tafel: afwentelen. Met andere woorden: geen problemen doorschuiven naar benedenstrooms, andere rivierfuncties of toekomstige generaties. Zo werd ook benadrukt dat Ruimte voor de Rivier 2.0 bij het uitwerken van maatregelen moet voorkomen dat de waterveiligheidsopgave toeneemt. Ook dat zou immers afwentelen zijn.

Samenwerken: wees duidelijk

Een andere oproep: maak vanaf het begin duidelijke afspraken over hoe we integraal samenwerken. Pak het voor de start zakelijk aan en maak heldere afspraken over bijvoorbeeld risicoverdeling en mogelijkheden om zo nodig opgaven weer apart op te pakken. En: investeer in kennisuitwisseling en het ontwikkelen van een gezamenlijke taal, zodat we zeker weten dat we het over hetzelfde hebben.

De gezamenlijke conclusie: het moment om te handelen is nú. De bouwstenen liggen er, de urgentie is er en als regio staan we klaar om samen keuzes te maken die verschil gaan maken.